Enige tijd terug las ik het boek A Wealth of Common Sense door Ben Carlson (referral link). Een goed boek, waar met name de waarde van eenvoud in een beleggingsstrategie uit duidelijk wordt. Een treffend, maar ook positief verhaal is dat van Bob, ´s werelds slechtste markttimer. Bob is een constante spaarder, maar voelt zich alleen positief genoeg om in de markt te stappen wanneer deze op haar piek staat. Moraal van het verhaal is dat ook als je op de slechtst mogelijke momenten instapt, op een mooi eindresultaat kunt uitkomen. Als Bob echter volgens een vast ritme zijn spaargeld jaarlijks had belegd, had hij ruim het dubbele als eindresultaat gehad. Op de blog van Carlson kun je het stuk hier terugvinden.
Genoeg aanleiding voor mij om ook maar eens met de cijfers te spelen. Bobs beleggingen zijn gestart in 1970 en eindigden eind 2013, een vrij specifieke beleggingshorizon van ruim veertig jaar dus. Hoewel ik denk dat de meeste mensen wel een dergelijke horizon hebben (zeker wanneer je naast de opbouw ook bij de afbouw van vermogen belegd bent), leek het me interessant om een iets kortere horizon te nemen en ook andere startpunten te bekijken.
Zelf heb ik mij ook schuldig gemaakt aan het onsuccesvol timen van de markt. Ik heb mijn eerste aankoop immers een paar jaar uitgesteld om te voorkomen dat ik op het puntje van de markt zou aankopen, terwijl de koersen uiteindelijk alleen maar verder gestegen zijn over die periode. Op zich niet heel gek, de mens is immers altijd op zoek naar patronen en ziet dus van alles in welke grafiek dan ook. Een andere reden voor het timen van de markt kan zijn dat je je zorgen maakt wanneer de koersen gedaald zijn, terwijl je je meer optimistisch voelt als de markt gestegen is. De markt is echter risicovoller na een grote stijging dan na een grote daling. Al met al blijft de markt moeilijk tot niet voorspelbaar en ben ook ik uiteindelijk over mijn hoogtevrees heen gekomen en gespreid volgens een plan gaan beleggen. Maar wat dus als je er voor kiest de markt te timen en altijd mis gokt? We gaan het hieronder zien.
De data
Ik gebruik de jaarlijkse rendementen van de S&P500 (per 1957, hiervoor had de index 233 bedrijven) vanaf 1926 tot en met 2015 en jaarlijkse Amerikaanse consumenten inflatiecijfers (1). De cijfers die ik gebruik houden rekening met inflatie en dividend, maar houden bijvoorbeeld geen rekening met kosten. Ik bekijk de resultaten over 30-jaars periodes voor mensen als Bob, die jaarlijks 2.000 euro sparen en deze som pas durven beleggen wanneer de markt op zijn piek is. Ik heb hierbij een piek gekarakteriseerd als het moment voordat de markt minstens 10% daalt in de daarop volgende jaren.
Ik heb dus precies 90 jaar in mijn dataset, wat inhoudt dat ik drie niet-overlappende tijdperiodes in de Amerikaanse aandelenmarkt kan gebruiken. Natuurlijk zijn dat wel maar drie periodes, dus zijn deze resultaten nauwelijks voorspellend voor de komende dertig jaar. Het gemiddelde rendement over deze 90 jaar was overigens 6,86% per jaar (waarbij een eenmalige inleg over dertig jaar ruim zes keer meer waard wordt, gecorrigeerd voor inflatie). Niet vreemd dus dat het moeilijk is slecht uit te komen wanneer je je aandelen lang vast weet te houden, ook al start je op een verkeerd punt. Om dit te illustreren heb ik hieronder een grafiek geplaatst die de gemiddelde jaarlijkse rendementen laat zien over 30-jaars periodes. Zelfs in de slechtste 30-jaars periode, van 1965 tot en met 1994, was het jaarlijkse rendement nog 4,37% en werd een eenmalige inleg in 1965 ruim 2,5 keer verdubbeld over deze periode (ter vergelijk; de beste periode was van 1932 tot en met 1961, met jaarlijks 10,75% rendement en een inleg die ruim 20 keer over de kop gaat).
Een familie slechte markttimers
Graag introduceer ik je aan de familie van Bob, bestaande uit opa Fred (beleggend van 1926 tot en met 1955), moeder Trudy (beleggend van 1956 tot en met 1985) en zoon Karel (beleggend van 1986 tot en met 2015).
Over deze dertig jaar hebben Bobs familieleden 2.000 euro per jaar gespaard, wat in totaal uitkomt op 60.000 euro. Doordat ze enkel geld investeerden wanneer de markt zich op een top bevond, stond hun geld dus een groot deel van de tijd niets te doen (Karel begon bijvoorbeeld met sparen in 1986, maar deed zijn eerste belegging pas op de top in 2000) en kreeg het direct klappen wanneer het dan eindelijk belegd werd. Het stilstaande geld ontvangt bij mijn berekeningen geen rente, maar heeft voor het gemak geen last van inflatie. Ondanks de slechte timing eindigden ze alle drie met een hoger bedrag dan de 60.000 euro die ze hebben gespaard:
Fred: 226.912 euro
Trudy: 88.545 euro
Karel: 75.817 euro
Buurvrouw Jennifer belegde in de dertigjarige periode van 1965 tot en met 1994 met het slechtste gemiddelde rendement, maar kwam op gelijke wijze toch op een eindresultaat uit van 126.749 euro. In tegenstelling tot Karel, die veertien jaar wachtte tot zijn eerste inleg, deed Jennifer al haar inleg in haar eerste zestien jaar. Tijd in de markt is dus belangrijker dan het timen van de markt. Zoals je ziet, is dus zelfs voor de slechtste markttimers de hoop nog niet verloren. Uiteraard vergt het wel een hoop discipline om eenmaal belegd te blijven als de markt na het beleggen omlaag gaat, iets wat bij de slechtste markttimers van onze wereld helaas vaak juist ontbreekt.
Gespreid beleggen
Zelf probeer ik mijn beleggingen zo automatisch mogelijk te doen, door bij elk salaris een deel opzij te zetten om te beleggen (hoewel ik het vanwege transactiekosten vaak een paar maanden opspaar). Door periodiek te beleggen haal je ook een hoop emotie uit het doen van transacties, je belegt immers soms op een hoog niveau, soms op een laag niveau. Op termijn is dat rustiger en naar verwachting ook lucratiever dan de strategie van Bobs familie. Hoe hadden ze gepresteerd als ze elk jaar hun 2.000 euro hadden belegd en wederom nooit uitgestapt waren?
Fred: 340.405 euro
Trudy: 120.973 euro
Karel: 185.785 euro
Zoals je ziet is het periodiek beleggen voor deze drie generaties een flinke verbetering ten opzichte van hun timingstrategie (ook voor buurvrouw Jennifer geldt dit, zij haalt met periodiek beleggen 170.901 euro bij elkaar). Wanneer je een flink bedrag gespaard hebt, kan het aantrekkelijker zijn om dit direct in één keer te beleggen. De aandelenmarkt gaat gemiddeld in twee van de drie jaren omhoog, waardoor een eenmalige inleg beter rendeert dan het bedrag te spreiden over de tijd. Zie dit stuk voor wat meer verdieping hierover.
De brute kracht van inflatie
Wat had er echter gebeurd als Fred, Trudy en Karel het nooit hadden aangedurfd om te gaan beleggen? Iets wat voor veel van onze spaarzame Nederlanders na debacles op de beurs het geval is. Wanneer je geld in contanten aanhoudt, wordt dit gebruikelijk minder waard doordat inflatie ervoor zorgt dat je met je geld minder kunt kopen. Als Bobs familie dus elk jaar hun 2.000 euro van de bank trokken en onder hun matras hadden gestopt, kwamen de drie als volgt uit:
Fred: 39.156 euro
Trudy: 25.648 euro
Karel: 43.103 euro
Over de negentig jaar in mijn dataset was de inflatie gemiddeld bijna drie procent per jaar, wat ervoor zorgt dat een euro na dertig jaar nog maar 40 cent waard is. Uiteraard is dit alles nog zonder inhouding van kosten en belastingen, die het minder waard worden van je geld nog wat kunnen versnellen.
Opsommend is de tijd die je belegd bent en hoeveel je belegt belangrijker dan hoe je jouw beleggingen timet. Hoe langer je tijdhorizon is, hoe minder kapitaal je nodig hebt om je doelen te bereiken. Zelfs als jouw timing dramatisch is, versla je het geld in je matras met gemak, mits je de beleggingen die je doet weet vast te houden. Zorg dus dat je een goed plan hebt en je deze blijft uitvoeren.
De informatie in dit stuk reflecteert mijn persoonlijke mening en bevindingen. Als je fouten aantreft of suggesties hebt, hoor ik die graag. Dit is niet bedoeld als beleggings- of belastingadvies of een aansporing tot aankoop van bepaalde effecten. Zie voor meer informatie de disclaimer.
Dank voor je antwoord. Neigde zelf ook al naar ‘volgen plan’ ipv toch stiekem iets te willen timen.
Kan je overigen ook gewoon rendement per jaar berekenen door te kijken naar de handelskoers op 1 februari van enig jaar te vergelijken met die van 1 februari van het jaar ervoor? Of is dit te simpel 🙂
Ha MMF,
In principe zou dat kunnen, maar bij fondsen waar dividend uitgekeerd wordt is dat niet het geval. De koers daalt dan door het dividend dat uitgekeerd wordt, terwijl jij dat gewoon op je rekening bijgeschreven krijgt. De koers is dan dus omlaag terwijl er qua vermogen niets veranderd is. Mocht het dividend door het fonds herbelegd worden, geldt dat wel (mits je elk jaar precies op de juiste dag belegt).
Groet, Mick
Of doe je juist eerste werkdag in een nieuw jaar (januari dus), omdat je dan niet zelf hoeft te rekenen wat rendement van jaar ervoor was (kan je gewoon bij fonds zien bij 1 jaars rendement, toch?)?
Ha MMF,
Per 31-12 beleggen zou inderdaad een idee kunnen zijn als je de rendementen per jaar wilt weten, maar voor mij is het geen probleem om mijn aankopen in een excel te zetten (gebruik zelf de XIRR functie, die een soort gemiddeld jaarlijks rendement geeft als je meerdere jaren aan transacties hebt).
Momenten dat bedrijven hun cijfers presenteren zijn lastig in te schatten. In hoeverre heeft de markt bepaalde cijfers al ingeprijsd? Heeft de markt de cijfers onderschat, zal de koers stijgen na bekendmaking van de cijfers, en andersom. Ik denk dat het hebben van een vaste systematiek voor het beleggen belangrijker is dan de timing hiervan, je haalt hiermee een groot deel aan emotie weg (je hoeft immers niet te dubben of het wel het ‘juiste’ moment is, maar volgt gewoon je vooropgezette plan). Wat als de eerste dag van het jaar bijvoorbeeld een slechte dag zou zijn? Grote handelaren zullen hier dan juist op gaan speculeren waardoor dat effect verdwijnt totdat het niet meer effectief is om erop te handelen. Kan best zijn dat er bepaalde dagen zijn die historisch gezien vaak aan de goede kant van de munt zaten, maar het is verre van gegarandeerd dat dat in de toekomst, laat staan elk jaar, zo is.
Hoop dat dit toch wat helpt.
Groet, Mick
Mijn plan is gestoeld op een jaarlijkse inleg van bedrag x. Naar verwachting zal dit bedrag in de toekomst kunnen stijgen, maar ik ga uit van een minimum. Maakt het naar jou mening wanneer ik dat inleg? Ik ken je artikelen over het timen van de markt, maar kan het bijvoorbeeld nadelig zijn als je op de eerste werkdag van een nieuwjaar weer inlegt of bijvoorbeeld in de maand x omdat veel bedrijven dan cijfers presenteren etc. Omdat mijn eerste inleg in februari 2017 is geweest, neig ik ernaar om elke eerste werkdag van februari in te leggen.
Een eenmalig groot bedrag tot je beschikking zou een erfenis kunnen zijn. Ik denk dat veel mensen hier ooit wel eens mee te maken krijgen. Of mensen die in X jaren een mooi bedrag hebben gespaard, en nu (pas) overwegen om te gaan beleggen. Ik denk dus dat LSI voor veel starters nog best wel relevant kan zijn! Dus mooi dat je dat nu ook verwerkt hebt in deze post. Maar inderdaad, niet timen / de tijdsfactor blijft het onderliggende argument voor beide scenario’s.
Of, wat ook zeker vaak voorkomt, is dat mensen op het begin niet de moeite doen met het uitzoeken hoe het zit met het beleggen. Daarbij is het natuurlijk ook een risico. Door deze twee factoren beleggen mensen vaak helemaal niet en zetten het simpelweg op de bank (staatsobligaties etc. daargelaten, dat zie ik als niks). Dan hebben ze natuurlijk ook een groot bedrag in één keer. Hierbij is het psychologisch natuurlijk ook lastig om alles in één keer te beleggen.
Mick, het kan handig zijn voor je lezers om ook te verwijzen naar jouw post waarin wordt uitgelegd dat bij het eerste instapmoment juist alles in een keer beleggen vaker beter uitpakt dan gespreid inleggen. Ik vond in het begin deze schijnbare tegenstelling erg verwarrend. Inmiddels ben ik tot het inzicht gekomen dat beide adviezen redeneren vanuit een ander begin scenario (geld dat druppelsgewijs binnenkomt versus een eenmalig startbedrag dat volledig tot je beschikking staat)
Hoi Sam,
Hartelijk dank voor je reactie en de suggestie. Ik heb de link naar het stuk over gespreid inleggen versus een eenmalige storting in het artikel verwerkt.
Uiteindelijk komt het op hetzelfde neer, dat hoe eerder je belegt hoe beter je resultaat is. Meeste mensen hebben niet vaak tot nooit de beschikking over een eenmalig groot bedrag en zijn hierdoor aangewezen op het gespreid beleggen. Vanuit welk scenario je dan ook start, het is naar verwachting een stuk beter dan het timen van je transacties.
Groet, Mick
Helemaal mee eens, Mick. Daarom werk ik ook met een plan. Ik beleg ook elke maand zodra ik mijn salaris binnen krijg dat deel dat ik kan missen. Vaak meer dan de helft omdat ik spaarzaam leef. En ik peins geen moment of ik moet market timen. Doe ik niet aan.
Ha Mr FOB,
Dank voor je reactie! Klinkt als een prima plan, mooie spaarratio ook.
Groet, Mick